AVISO FITOSANITARIO – 12 05 2022
MACEIRA
ESTADO FENOLÓXICO (SEGÚN
FLECKINGER).
Maceira de mesa (Bergondo-A Coruña): F/J/J
Maceira de sidra
·
Aranga - A Coruña: D2/E2/F2
·
Ortigueira – A Coruña: D/E/F
·
A Estrada – Pontevedra: E/F/G
·
Chantada – Lugo: D2/E2/F2
INCIDENCIAS FITOPATOLÓXICAS MÁIS DESTACADAS:
PRAGAS:
Pulgón cincento (Disaphys
plantaginea)
Os seus ataques alteran a
formación do froito, afectando directamente á colleita. O froito afectado queda
inservible para a súa comercialización.
En variedades de sidra,
estamos en pleno período crítico para o ataque deste pulgón. As fundatrices
aparecen despois do desborre e os primeiros danos danse nas follas do propio
corimbo.
No caso das variedades de
mesa, estamos rematando o período crítico para esta praga.
O desenvolvemento deste
pulgón é explosivo a partir da floración.
O período crítico vai desde
o callado do froito ata que ten o tamaño dunha avelá (25 mm).
É unha especie cun baixo
umbral de tolerancia, ée decir, temos que tratar en canto se vexa (a partir do
5% de gromos atacados).
Evitaremos todas as medidas
culturáis que favorezcan un crecemento vexetativo excesivo: abonados, podas,
regas, etc.
So é perxudicial en maceira.
Cara ao mes de xuño aparecen as femias aladas, que migran ao hospedador
secundario que son diversas especies
herbáceas do xénero Plantago, principalmente a Correola (Plantago lanceolata.) onde desenrola varias xeracións. Voltando a
fináis de outono a poner os ovos na maceira para pasar o inverno. Polo tanto, é
unha especie heteroécica (alterna hospedadores)
Existe unha correlación
positiva entre maceiras con floración de cedo e o ataque deste pulgón, fronte
ás de floración tardía, que sufren en menor medida este ataque.
Pulgón verde (Aphis
pomi)
Debemos empezar a controlar
a incidencia deste pulgón nos gromos da maceira.
Non é tan perigoso como o
pulgón cincento debido a que os seus ataques non afectan directamente ao
froito.
Estamos no período crítico
de ataque deste pulgón.
O umbral de tratamento é de
25-50% de gromos atacados.
Ao contrario que o cincento,
éste completa o seu ciclo vital na maceira (especie homoécica).
Pulgón lanixero (Eriosoma
lanigerum)
En Galicia vive
exclusivamente sobre maceiras, causando importantes danos. Raramente o atopamos
en marmelo ou pereira.
Orixinario de Norteamérica,
introdúcese en Europa a fináis do S. XVIII.
Comenzan a verse bastantes
colonias algodonosas, que se alimentan chuchando o zume da codia leñosa ou
herbácea de gromos e pólas.
Estamos a comenzar o periodo
crítico para a maceira, que vai de maio a agosto.
As observacións fanse en
patrón EM9. As maceiras inxertadas nos patróns clonáis MM (Malling Merton) son
resistentes a esta praga, así como a maioría dos patróns GENEVE.
É importante lembrar a
relevancia do seu parasitoide específico Aphellinus mali. Este
auxiliar, importado dos EEUU en 1920, ten de 6 a 8 xeneracións anuais, e cada
femia pon uns 60 ovos.
A temperatura umbral de
desenrolo de A. mali é de 8,5 ºC, mentres que a de E. lanigerum é duns 4
ºC. Debido a esto, o control de A. mali é mellor a fináis de verán que na
primavera. Ademáis, o potencial reproductivo do pulgón é moito menor polas
altas temperaturas.
Verme da mazá (Cydia
pomonella)
Cydia pomonella é un lepidóptero cuxo verme fai galerías no interior do
froito de maceiras e pereiras. Tamén ataca ás nogueiras, marmeleiros e
albaricoqueiros.
Os adultos desta praga, que
pasaron o inverno en estado de larva nas fendas do tronco ou das polas, están
comenzando a voar.
Informaremos do momento
axeitado para facer os tratamentos fitosanitarios oportunos ao longo da
tempada.
Lembrar que para que se
produzca o primeiro voo anual dos primeiros adultos debemos acadar 400
grados/día, segundo a fórmula bioclimática.
Dende o 1 de xaneiro até o
día 27 de abril, acadáronse os seguintes grados/día nas diferentes
estacións meteorolóxicas representativas para a fruticultura galega:
|
Zona |
Estación |
Grados/día actual |
Data 400 grados/día |
|
Mariñas Coruñesas |
Mabegondo |
> 400 |
30 - abril |
|
Mariñas Coruñesas |
Guísamo |
> 400 |
29 - abril |
|
Barbanza |
Boiro |
> 400 |
28 -
marzo |
|
Lugo Sur |
Sarria |
> 400 |
9 - maio |
Acadamos os 400 grados/día
en todas as estacións. As outras condicións para a aplicación dos tratamentos é
a existencia de dúas capturas de adultos/trampa x semana, comenzando a
contar grados/día cando a temperatura crepuscular (temperatura do ocaso + 2
horas) sexa maior a 15’5 ºC durante dous días seguidos.
As primeiras dúas capturas,
tiveron lugar nas estacións de monitoreo nas datas que se detallan na seguinte
táboa. Estando á espera de superar a temperatura crepuscular dos 15’5 ºC
durante dous días seguidos.
Táboa de capturas
|
Zona |
Estación monitoreo |
Trampas colocadas |
Capturas semanáis 04/05/2022 |
Capturas semanáis 11/05/2022 |
|
Mariñas Coruñesas |
Aranga |
11/05/2022 |
– |
– |
|
Mariñas Coruñesas |
Bergondo |
27/04/2022 |
5 |
11 |
|
Barbanza |
Boiro |
02/05/2022 |
– |
3 |
|
Lugo Sur |
Sarria |
06/05/2022 |
– |
– |
Táboa de condicións para o
ataque da primeira xeneración noutras estacións.
|
ZONA |
400 grados/día |
1ª captura (2) |
Tª Crepuscular |
Ovicida |
Larvicida |
|
Mariñas Coruñesas |
29/04 |
04/05 |
08-09/05 |
|
|
|
Barbanza |
28/03 |
11/05 |
90-10/05 |
|
|
|
Lugo Sur |
09/05 |
-- |
-- |
|
|
Debemos destacar a
importancia do clima no desenvolvemento das pragas.
Broca (Zeuzera
pyrina)
Despois de pasar o inverno,
as larvas que se atopan no interior das polas e o tronco comenzan a crisalidar,
aparecendo os primeiros adultos no mes de xuño.
Tras acoplarse, a femia
realiza a posta en lugares protexidos de maneira que, tras o nacemento, as
larvas acadan a parte terminal dos gromos e introdúcense neles pola axila das
follas. Estas larvas están dentro da madeira durante dous anos, tempo no que
completa o seu ciclo biolóxico.
Colocaremos as trampas de
seguemento a fináis de xuño.
“Orugueta del almendro”
(Aglaope infausta)
Sin incidencias.
É unha praga máis frecuente
no centro e sur da península que en Galicia. Ten preferencia polas especies
silvestres e cultivadas dos xéneros Prunus
sp. e Crataegus sp., pero tamén pode
atacar a maceiras e pereiras.
Esta praga detectouse por
primeira vez en Galicia no ano 2008.
Corta-gromos (Corta brotes –
Rhynchites caeruleus)
É un coleóptero de 3-4 mm
que corta a parte terminal dos gromos novos, onde deposita un ovo. Despois,
secciona o gromo por debaixo da picadura, quedando o ovo na parte cortada.
Non é unha praga moi
perigosa. Soamente pode ser relevante en plantacións novas ou en viveiros.
Apreciamos este ano unha
incidencia de ataque media.
Gurgullo da flor (Anthonomus
pomorum)
Sin incidencias, por ter
rematada o periodo crítico.
Otros gurgullos da flor: Tropinota
squalida e Oxythyrea funesta
Sin incidencias, por ter
rematada o periodo crítico.
Escolítidos (Xyleborus
sp.)
Sin incidencias.
ENFERMIDADES:
É importante suliñar a
necesidade de manter unha boa aireación nas plantacións froiteiras, para
minimizar os efectos dos fungos nas mesmas.
Para elo, debemos manexar
moi ben parámetros como: poda, fertilización axeitada, marco de plantación,…
Moteado (Venturia
inaequalis)
O moteado está causado por
fungos do xénero Venturia. As infeccións prodúcense sempre que se dan as condicións
favorables para o fungo (humidade e temperatura).
Desde prefloración, tanto maceiras como pereiras,
son sensibles á contaminación por este fungo. Polo tanto, debemos de observar
coidadosamente, follas, flores e froitos desde o estado C3 ata fináis de maio.
As follas caidas ao chan da campaña anterior, son
a fonte de inóculo (peritecas).
As peritecas, son as
formas invernantes do moteado. Éstas evolucionan e van formando ascosporas
maduras, capaces de producir a infección primaria en combinación con
condicións favorables á infección (humidade e temperatura) e un estado sensible
da maceira.
A partir do estado
fenolóxico C3 (“orella de rato”) temos posibilidades de infección, polo que
estamos nun período moi sensible.
Polo tanto, nas variedades de
sidra e mesa, estamos en pleno periodo crítico, sobre todo, se aparecen
condicións de humidade favorable (periodos de chuvia prolongados, e incluso
orballos intensos), unido con temperaturas primaveráis.
Sería moi interesante contar
con estacións meteorolóxicas automáticas de control, que nos medirían
temperatura, chuvia, humidade relativa e tempo que a folla permanece húmida.
Con estes datos evaluaríamos o risco de infección mediante a Gráfica de
Mill’s.
Oidium (Podosphaera
leucotricha)
Incidencia alta.
Fungo externo que se
manifesta como un pó branco, de aspecto fariñoso, recubrindo os gromos. Este
recubrimento é o micelio do fungo, que afecta principalmente a gromos e follas
novas.
A partir do estado
fenolóxico E/E2 (botón rosa), poden empezar a producirse as infeccións
primarias. Tras éstas, desenvolve os conidios que producen as
contaminacións secundarias durante o resto do proceso vexetativo.
Esta enfermidade
desenvólvese mellor en condicións de
humidade e temperatura elevadas. Ainda que ó contrario que outros fungos, non
se ve favorecido pola chuvia, xa que é capaz de xerminar sin auga.
RECOMENDACIÓNS:
Maceiras de sidra e mesa
En maceiras de sidra e mesa en floración, debemos
respectar esta época sen tratamentos a fin de protexer a actividade das abellas
e demáis insectos polinizadores.
Nas variedades nas que xa estamos en fase de
caída de pétalos (estados H-I), debemos dar unha aplicación dun funxicida sistémico
(curativo), xunto co que aplicaremos un insecticida se atopamos gromos
afectados por pulgóns, tanto verde como cincento.
É preciso recalcar, que
debemos ter en conta a duración da
efectividade do producto usado, segundo actuemos en agricultura
convencional, integrada ou ecolóxica, xa que o tempo que debe transcorrer entre
tratamentos é distinto. Podendo suceder que un tratamento nunha semana cubra a
súa efectividade durante dúas máis.
Así en agricultura
convencional e integrada, en xeral, os insecticidas usados teñen una duración da efectividade entre 15/21 días mentres que en agricultura ecolóxica
é de 7/10 días (virus da granulopse da carpocapsa).
Recoméndase alternar as
materias activas usadas para evitar problemas de resistencia.
AVISO FITOSANITARIO – 11 04 2022
MACEIRA
ESTADO FENOLÓXICO (SEGÚN FLECKINGER).
Maceira de mesa (Bergondo-A Coruña): D/E/F
Maceira de sidra
·
Aranga - A Coruña: B/C/D
·
Ortigueira – A Coruña: B/C/D
·
A Estrada – Pontevedra: B/C/D
·
Chantada – Lugo: B/C/D
INCIDENCIAS FITOPATOLÓXICAS MÁIS DESTACADAS:
PRAGAS:
Pulgón cincento (Disaphys plantaginea)
Os seus ataques alteran a formación do froito, afectando directamente á colleita. O froito afectado queda inservible para a súa comercialización
En variedades de sidra, estamos comenzando o período crítico para o ataque deste pulgón. As fundatrices aparecen despois do desborre e os primeiros danos danse nas follas do propio corimbo.
No caso das variedades de mesa, estamos en pleno periodo crítico para esta praga.
O desenvolvemento deste pulgón é explosivo a partir da floración.
O período crítico vai desde o callado do froito ata que ten o tamaño dunha avelá (25 mm).
É unha especie cun baixo umbral de tolerancia, é decir, temos que tratar en canto se vexa (a partir do 5% de gromos atacados).
Evitaremos todas as medidas culturáis que favorezcan un crecemento vexetativo excesivo: abonados, podas, regas, etc.
So é perxudicial en maceira. Cara ao mes de xuño aparecen as femias aladas, que migran ao hospedador secundario que son diversas especies herbáceas do xénero Plantago, principalmente a Correola (Plantago lanceolata.) onde desenrola varias xeracións. Voltando a fináis de outono a poner os ovos na maceira para pasar o inverno. Polo tanto, é unha especie heteroécica (alterna hospedadores)
Existe unha correlación positiva entre maceiras con floración de cedo e o ataque deste pulgón, fronte ás de floración tardía, que sufren en menor medida este ataque.
Pulgón verde (Aphis pomi)
Non é tan perigoso como o pulgón cincento debido a que os seus ataques non afectan directamente ao froito.
Estamos a comenzar o período crítico de ataque deste pulgón.
O umbral de tratamento é moito máis alto que o do pulgón cincento (25-50% de gromos atacados).
Ao contrario que o cincento, éste completa o seu ciclo vital na maceira (especie homoécica).
Os tratamentos executados en
prefloración efectuados contra o pulgón cincento, son eficaces tamén contra
este pulgón.
Pulgón lanixero (Eriosoma lanigerum)
Sin incidencias.
Verme da mazá (Cydia pomonella)
Cydia pomonella é un lepidóptero cuxo verme fai galerías no interior do froito de maceiras e pereiras. Tamén ataca ás nogueiras, marmeleiros e albaricoqueiros.
Os adultos desta praga, que pasaron o inverno en estado de larva nas fendas do tronco ou das polas, están comenzando a voar.
Informaremos do momento axeitado para facer os tratamentos fitosanitarios oportunos ao longo da tempada.
Lembrar que para que se produzca o primeiro voo anual dos primeiros adultos debemos acadar 400 grados/día, segundo a fórmula bioclimática.
Dende o 1 de xaneiro até o día 10 de abril, acadáronse os seguintes grados/día nas diferentes estacións meteorolóxicas representativas para a fruticultura galega:
Zona | Estación | Grados/día actual | Data 400 grados/día |
Mariñas Coruñesas | Mabegondo | 271,6 | |
Mariñas Coruñesas | Guísamo | 303,9 | |
A Estrada | Vedra | 321,5 |
Debemos destacar a
importancia do clima no desenvolvemento das pragas.
Broca (Zeuzera pyrina)
Sin incidencias.
Colocaremos as trampas de
seguemento a mediados de xuño.
“Orugueta del almendro” (Aglaope infausta)
Sin incidencias.
É unha praga máis frecuente no centro e sur da península que en Galicia. Ten preferencia polas especies silvestres e cultivadas dos xéneros Prunus sp. e Crataegus sp., pero tamén pode atacar a maceiras e pereiras.
Esta praga detectouse por primeira vez en Galicia no ano 2008.
Corta-gromos (Corta brotes – Rhynchites caeruleus)
Sin incidencias.
Gurgullo da flor (Anthonomus pomorum)
Debemos de estar atentos a posibles incidencias desta praga, xa que pronto vai a comenzar a floración na maioría das maceiras de sidra.
É un coleóptero cuxos danos presentan una densidade baixa pero, de xeito ocasional, incrementa a súa poboación orixinando danos nas flores.
A presencia de flores secas e pechadas son síntomas do ataque desta praga.
En ocasións, obsérvase o furado por donde saíu o adulto que se criou no interior da flor.
Esta praga detectouse nas
plantacións semi-abandonadas de maceiras de sidra da Estrada (Pontevedra) no mes
de maio de 2016.
Otros gurgullos da flor: Tropinota squalida e Oxythyrea funesta
Son coleópteros da familia Esacarabidae. Son perxucidiais so no estado adulto, xa que as larvas son saprófagas. Moi polífagos e abundantes. Producen danos de pouca importancia, xeralmente nas flores de froiteiras, hortícolas, ornamentais, cereais e viñedo.
En maceira afecta ás flores, onde se alimentan de pole, pétalos e outros órganos tenros.
Son pragas ocasionáis en froiteiras da familia das Rosáceas.
Observamos pequenos danos
destes coleópteros en plantacións de Bergondo e Sobrado (A Coruña), A Estrada
(Pontevedra) e Begonte e Chantada (Lugo).
Escolítidos (Xyleborus sp.)
Aparecen incidencias
puntuáis de ataque nas Mariñas Coruñesas e na Mariña Luguesa, así como no interior
de Lugo.
ENFERMIDADES:
Moteado (Venturia inaequalis)
O moteado está causado por fungos do xénero Venturia. As infeccións prodúcense sempre que se dan as condicións favorables para o fungo (humidade e temperatura).
Desde prefloración, tanto maceiras como pereiras, son sensibles á contaminación por este fungo. Polo tanto, debemos de observar coidadosamente, follas, flores e froitos desde o estado C3 ata fináis de maio.
As follas caidas ao chan da campaña anterior, son a fonte de inóculo (peritecas).
As peritecas, son as formas invernantes do moteado. Éstas evolucionan e van formando ascosporas maduras, capaces de producir a infección primaria en combinación con condicións favorables á infección (humidade e temperatura) e un estado sensible da maceira.
A partir do estado fenolóxico C3 (“orella de rato”) temos posibilidades de infección, polo que estamos nun período moi sensible.
Polo tanto, nas variedades de sidra, estamos entrando nun periodo moi sensible e sobre todo, se aparecen condicións de humidade favorable (periodos de chuvia prolongados, e incluso orballos intensos), unido con temperaturas primaveráis.
Nas variedades de mesa,
estamos en pleno periodo crítico para esta enfermidade.
Oidium (Podosphaera leucotricha)
Fungo externo que se manifesta como un pó branco, de aspecto fariñoso, recubrindo os gromos. Este recubrimento é o micelio do fungo, que afecta principalmente a gromos e follas novas.
A partir do estado fenolóxico E/E2 (botón rosa), poden empezar a producirse as infeccións primarias. Tras éstas, desenvolve os conidios que producen as contaminacións secundarias durante o resto do proceso vexetativo.
Esta enfermidade desenvólvese mellor en condicións de humidade e temperatura elevadas. Ainda que ó contrario que outros fungos, non se ve favorecido pola chuvia, xa que é capaz de xerminar sin auga.
RECOMENDACIÓNS:
Maceiras de sidra e mesa
En maceiras de sidra que estén en estado fenolóxico igual ou anterior a C-C3 (orella de rato), podemos aplicar un tratamento funxicida a base de cobre que ten como finalidade previr os ataques de fungos cando a xema está a hincharse.
En maceiras que superen o estado fenolóxico C-C3 e até o estado de botón rosa (E2-F), é imprescindible un tratamento preventivo cun funxicida de contacto, mellor que un funxicida sistémico, xa que no estado actual das maceiras, temos pouco desenrolo vexetativo, o que perxudica a absorción do mesmo. Este funxicida de contacto, pode ir unido a un insecticida que controlaría o ataque do pulgón cincento e o pulgón verde.
En maceiras en floración, debemos respectar esta época sen tratamentos a fin de protexer a actividade das abellas e demáis insectos polinizadores.
Recoméndase alternar as
materias activas usadas para evitar problemas de resistencia.
OBSERVACIÓNS
HORAS-FRIO
As xemas, para sair do repouso necesitan unha cantidade específica de frío invernal que restaure a capacidade da xema para hincharse e medrar. Temperaturas por debaixo de 7ºC son as efectivas.
Polo tanto, a duración media de repouso dunha determinade especie denomínase “necesidades de frío”.
Este ano acadamos en casi todas as estacións a cantidade necesaria de horas-frío, agás algunhas zonas como as Mariñas Coruñesas (próximas ao mar), polo que os síntomas que imos atopar nestas zonas serán: floración escalonada, perda de xemas, e polo tanto disminución da colleita.
Este desaxuste na floración provoca dificultade na polinización e que os froitos sexan de tamaño máis pequeño.
GALERÍA DE IMAXES
Estados fenolóxicos da maceira según Fleckinger
